Nieuwe winkelconcepten op het historische Noordeinde

Tekst: Judith Schotanus. Foto’s: Jeroen Jeremiasse.

De laatste maanden gingen er opvallend veel grote en bekende winkelketens failliet. Deels blijft de winkelruimte leeg achter of worden winkels vervangen door andere ketens. Er ontstaan echter ook nieuwe retail concepten waarbij een winkel wordt gecombineerd met een andere functie, zoals café of kantoor. Het Noordeinde is een van de meer gevarieerde Haagse winkelstraten met bijvoorbeeld Lola Bikes & Coffee en het nieuwe Things. Zij onderscheiden zich omdat het niet uitsluitend winkels zijn. ‘Veel mensen willen niet alleen maar de eenheidsworst die grote anonieme winkels bieden,’ zegt Rogier Rosema van Things.

Veranderingen in retail

Het gaat slecht in het middensegment van de retail markt. Vooral de winkels aan de onderkant én de exclusievere winkels doen het nog goed. Waarschijnlijk heeft dat niet alleen met prijs te maken. Een overkill aan steeds dezelfde winkels maakt winkelen saai. Van Winschoten tot Venlo vind je overal identieke ketens. Als je winkel niet voor de laagste prijs gaat, moet je iets anders kunnen bieden: beleving is het toverwoord in de nieuwe winkelformules. Veelal wordt de beleving van een winkelcentrum verbeterd door aanpassing van gebouwen en interieur, toevoeging van horeca en evenementen om de betrokkenheid te vergroten. Maar je kunt ook het concept van de winkel zelf veranderen.

Things combineert een winkel voor design producten en kunst met een studio voor grafisch ontwerp. ‘Het idee voor de winkel, die sinds 1 december 2015 open is, ontstond geleidelijk. Over een jaar zal het concept misschien zijn aangepast, juist die dynamiek vind ik leuk,’ vertelt Rogier Rosema. Zijn studio Things To Make And Do was gevestigd aan de Prinsengracht. ‘We zaten 1-hoog achter en wilden beter zichtbaar zijn en wat meer levendigheid om ons heen. In eerste instantie dacht ik aan een expositieruimte voor werk van bevriende kunstenaars in combinatie met de ontwerpstudio. Het Zeeheldenkwartier leek daarvoor een logische plek. Tot een vriend zich afvroeg waarom ik geen winkel begon. Bij deze winkelruimte aan het Noordeinde viel alles ineens op zijn plek. De open ruimte bestaat uit drie delen. Aan de straat ligt de winkel (Things), van het middendeel hebben we een woonkamer gemaakt waar we regelmatig brainstormen (to make) en achterin bevindt zich de studio waar het meer uitvoerende werk plaatsvindt (and do).’

Persoonlijk en kleinschalig

‘In de winkel verkopen we alleen producten met verhalen. In de hardheid van de maatschappij willen we dingen tonen die met passie en sociale betrokkenheid gemaakt zijn. Als je de papieren vaas koopt, help je mee een wijk in India prostitutie vrij te maken. We verkopen ook Haagse honing en vertellen erbij dat de bijenkasten aan de Suezkade staan. De bruine lampen zijn gemaakt van fusten van het Haagse bier Kompaan. Kunstenaar Aldo Kroese haalt de lege fusten op bij de horeca en geeft ze een tweede leven. Alle producten zijn exclusief omdat ze met veel aandacht en passie zijn gemaakt. Dat mag ook breed geëtaleerd worden. Aan het boek over IJssalon Florencia bijvoorbeeld, is vijf jaar gewerkt en de vouwlamp is volledig met de hand gemaakt,’ zegt Rosema.

‘Het gaat om het persoonlijke contact dat ontstaat als we de verhalen vertellen aan de klanten.’ Rosema krijgt ook veel verhalen terug van de bezoekers. ‘Zo ontstaat er een wisselwerking tussen de winkel en de studio, want vaak komt het gesprek op het werk dat we daar doen. In ons grafisch ontwerp verbeelden we het verhaal van de opdrachtgever. Behalve de klanten van de winkel ontmoeten we hier ook de opdrachtgevers van de studio. Terwijl ik vroeger naar hen toe ging, nodig ik ze nu uit in onze woonkamer.’

‘Als grafisch ontwerpers snappen we waarom de producten die we verkopen mooi zijn en werken. Het is de zelfde taal in een andere vorm. Sommige producten maken we zelf, zoals de wijnglazen van porseleinen kopjes op een glazen poot die refereren aan een huiselijke sfeer. Die sfeer zie je ook terug in de inrichting van het interieur. De industriële vormen en strakke abstracte foto’s van Johan Nieuwenhuize contrasteren met de oude schouw en het glas in lood, maar roepen samen een huiselijk gevoel op’

Hybride retail concepten hebben publiek meer te bieden

Het Noordeinde leent zich prima voor een grote variatie aan winkels annex café, ontwerpstudio, kantoor, fietsverhuur, woning of bedrijfsruimte. De charmante middeleeuwse straat past goed bij de tendens dat retail steeds meer op beleving is gericht. Het is dan ook een route die veel toeristen nemen. De bebouwing heeft een mooie menselijke maat en de historische panden zijn redelijk kleinschalig en gevarieerd. Ze stammen nog uit de tijd voordat de inmiddels grotendeels achterhaalde scheiding tussen de functies – wonen, werken, winkelen, recreëren – haar intrede deed in de stedelijke planning. En er rust een gemengde bestemming op de panden aan het Noordeinde, waardoor wellicht de nodige flexibiliteit aanwezig is in het bestemmingsplan om een combinatie van winkels met diverse andere functies mogelijk te maken.

Voor de nabije toekomst is het ook goed denkbaar dat de kleinschalige maakindustrie in winkelstraten terecht komt. De winkel wordt dan gecombineerd met een kleine bedrijfsruimte waar de 3D printer custom made producten maakt. Voor de economie van Den Haag zou het goed zijn als er in alle bestemmingsplannen alvast rekening mee wordt gehouden dat ondernemers meerdere functies – ook bedrijfsruimte waar geen overlast veroorzaakt wordt –  in een pand kunnen combineren.