Tekst en beeld: Arjan Hebly (Hebly Theunissen architecten).
In 1988 brengt de gemeente Den Haag, in opdracht van wethouder Adri Duivesteijn, de nota ‘De Kern Gezond’ uit. De nota brengt eenheid aan in de versnipperd geraakte openbare ruimte van Den Haag. De binnenstad wordt sindsdien gefaseerd omgevormd tot een groot autovrij gebied, met vrij baan voor voetganger en openbaar vervoer. Het plan is gemaakt door landschapsarchitect Alle Hosper (1943-1997), toentertijd werkzaam bij het bureau B+B. Een onderdeel van de nota bestond uit de keuze voor één hoofdmateriaal voor de bestrating, de zogenaamde Mangaansteen.
Wat is een Mangaansteen? Een mangaansteen is een fabrieksmatig en daardoor egale donkerbruine steen. Sinds De Kern Gezond is deze mangaansteen inderdaad dé steen geworden voor het grote binnenstad-areaal van Den Haag. Onlangs is nog de Boekhorststraat opgeleverd met deze steen.
Mijn stelling, al vanaf 2010, is dat deze Mangaansteen het typische heldere zee-licht van Den Haag uit de Haagse binnenstad heeft tenietgedaan (afb. 2). Zeker de kleine stedelijke ruimten hebben hieronder te lijden. Het licht en daarmee de sfeer van Den Haag is iets heel speciaals, iets dat om zorg vraagt. Als kind voelde ik dat al aan. Kijk naar de stadsschilderijen van Haagse school schilders als Arntzenius en Tholen en bijvoorbeeld naar Isaac Israels schilderij van het Noordeinde uit 1917 (afb. 1). Op een enkele plaats kunnen we dit bijzondere licht nog meemaken, zoals langs de Hofvijver en de oude en nieuwe Passage (afb. 3).
Elke ruimtelijk ontwerper weet (of, zou moeten weten) dat de kleur van een vloer het meest bepalend is voor de kwaliteit van het licht in een ruimte en dat geldt ook voor de stedelijke ruimte. Bovendien is de huidige donkere steen ook niet bepaald gunstig voor het tegengaan van hitte-stress in de openbare ruimte.
Is het te laat? Nee, de inrichting van de openbare is gelukkig cyclisch. Laten we het gesprek erover met elkaar aangaan en dan mogelijk tot andere keuzes komen. Keuzes die dat bijzondere heldere licht van Den Haag weer kan terugbrengen in de straten en pleinen van deze mooie stad.
1934), uit 1917 (particulier bezit), overgetekend en ingekleurd. Zoiets doen is direct ook een
analyse van het schilderij. Het schilderij toont de straat vanuit een hoog standpunt in de zomer.
Het schilderij bestaat uit een beperkt aantal samenhangende fragmenten, links de beschaduwde, dus donker weergegeven gevel, links de bezonde gevel met zonneschermen en details die niet altijd precies te herleiden maar in zijn geheel de gevel suggereren. De overall kleur van dit fragment zou ik als geeloranje willen aangeven. Aan het eind van de straat is de achtergrond met het ruiterbeeld en een veelheid van gevels en daken, tegen een blauwe lucht. Het hoofdfragment van het schilderij bestaat uit het plaveisel en het zich hierop afspelende stedelijke leven. De kleuren die hiervoor zijn gebruikt zijn oker en lichtgeel. Aan het eind van de straat schiet het licht als een lichtgele balk over het schilderij. Het vrijhouden van personen van het deel op de voorgrond accentueert de nadruk op het geel. De vijf dikke lichtgele toetsen hierin zijn daarvan
de vervolmaking.
Gegeven dat de bestrating rondom het stadhuis licht gekleurd wordt en is, keert de gemeente hiermee wellicht terug op haar schreden.
Dank je wel voor dit pleidooi voor licht in de stad. Het sluit naadloos aan bij het vergroeningsplan Haagse Lanen van – nota bene – de Haagse VVD dat nu uitgekleed dreigt te worden. Zie Den Haag Centraal van donderdag 14 november pagina 4 en 12. De bestrating zou vergellijkbaar moeten worden met het Lange Voorhout. Licht!
Marielle van de Ven ,Werkgroep Stadsvernieuwing Vrienden van DH