Tekst: Harry Zevenbergen.
Ik ben geboren in Randwijk een minuscuul dorpje op de Biblebelt met 300 boerderijen, 7 kerken, 1 winkel en 1 school. Een dorp waar alles duidelijk was. Iedereen was boer of dominee en er was een winkelier. Een dorpje dat ondanks het totaalverbod op voorbehoedsmiddelen nooit echt gegroeid is.
Ik werd herboren op het Christelijk Lyceum Veenendaal, waar ik tijdens de lessen Nederlands van Nel Benschop punk werd. Om nogmaals een hergeboorte te beleven, deze keer in de Haagse kraakbeweging. Tegenwoordig ben ik schrijfdocent, dichter, columnist, performer en vergis ik me soms. Dan sta ik les te geven tijdens een optreden, de spitsvondige grapjas uit te hangen bij mijn vriendin of wacht ik op applaus bij een klas vol wildebrassen die poëzie vervloeken. Het kan nog al verschillen op een dag. Eén ding is zeker: ik zal nooit een man in pak zijn, nooit vrijwillig mijn hoofd in een strop doen.
De gemiddelde omloopsnelheid van steen naar gebouw en weer terug naar een stapel stenen is gigantisch opgevoerd. Wat we vorig jaar bouwden staat dit jaar al weer ter discussie. In grote lijnen is dat millennia lang anders geweest. Mensen geloofden misschien soms wel voor de eeuwigheid te bouwen. Ook al viel er bij een kruistocht, beeldenstorm of ander serieus conflict wel eens een kopje koffie van de tafel of stortte er een muurtje in.
Wanneer het over transformatie van gebouwen gaat moet ik altijd denken aan Barbapapa, wiens bestaan en identiteit extreem vloeibaar zijn
Er werd zelfs in die tijd in Den Haag al gesloopt wanneer het cement nog warm was. Neem het stadskasteel achter de Kloosterkerk dat in 1394 werd gebouwd door Heer van Arkel en in 1401 al weer moest wijken voor een klooster na een conflict met Graaf Aalbrecht. Graaf Aalbrecht liet bovendien alles in de nabije omgeving ook met de grond gelijk maken. Naast het klooster verscheen de Kloosterkerk, een toren werd nog later toegevoegd. Zodat er op zondag ook parade gemaakt kon worden voor de wekelijkse voorstelling.
Soms ook weten zowel volk als bestuurders niet goed wat ze willen. In 1574, nadat de Spanjaarden waren verdreven, wilden de Staten van Holland klooster en kerk afbreken. Na hevige protesten van de inwoners van Den Haag werd in 1576 besloten dat kerk en klooster mochten blijven staan. Den Haag was echter zwaar getroffen door de oorlog en er was een grote behoefte aan bouwmaterialen. Klooster en Kloosterkerk stonden leeg en de bevolking begon nu eigenhandig het Klooster, waarvan men de sloop eerder had weten te verijdelen, af te breken. De Staten van Holland die eerst voor sloop waren, namen nu de Kloosterkerk in beslag. In 1588 werd het gebouw omgeturnd tot een grote paardenstal. De paarden hebben er slechts een jaar gestaan. In 1589 werd het een ‘fabriek’ waar Prins Maurits kanonnen liet maken. Op 3 november 1690 ontplofte het kruithuis, waardoor het gehele klooster werd vernietigd. De Kloosterkerk zelf bleef dankzij de dikke muren gespaard, maar van het Klooster bleef slechts één muur overeind. Die muur staat er nu nog steeds, ernaast is de Algemene Rekenkamer verrezen.
Transformatie van gebouwen
Gebouwen worden vaak gebouwd met een bepaalde functie, maar blijken soepeler en meegaander dan verwacht. De kraakbeweging heeft decennialang bewezen dat gebouwen opnieuw kunnen worden uitgevonden. Kantoren worden ateliers, woonruimtes, kleine bedrijfjes, podia, studio’s en dat alles zo goed als no budget. Maar zoals zoveel ideeën van de kraakbeweging slaat het pas aan, als het in een hipper jasje wordt gegoten. Neem het transitie denken, het denken over economische groei, rovende multinationals, soberheid en de doe het zelf mentaliteit. Met moderne technieken en wanneer er bovendien bij de bouw al rekening mee wordt gehouden is er nog veel meer mogelijk. Het zou fijn zijn dat het idee om eenvoudig transformeerbare gebouwen neer te zetten wortel schiet.
Wanneer het over transformatie van gebouwen gaat moet ik altijd denken aan Barbapapa, wiens bestaan en identiteit extreem vloeibaar zijn. Hij kan een ‘mens’ zijn, of een locomotief, die ons over de wolken, zonder vertraging naar de bestemming brengt. Hij kan een ministerie zijn dat na de laatste ambtenaar, die om 5 uur de deur achter zich dicht trekt, voor de avond verandert in een theater. Een winkelstraat, waar fietsers en voetgangers overdag een strijd op leven en dood voeren, die ’s avonds verandert in een balzaal. Huup huup huup….O ja die hebben we al.
Het is niet genoeg, moeilijker nog dan stenen veranderen mensen van vorm. Maar mensen moeten, zo valt her en der te beluisteren, steeds flexibeler worden, makkelijker transformeren omdat de arbeidsmarkt dat vraagt. Maar hoe moeilijk kan het zijn als onze telefoons het ook kunnen. Werken, omscholen, werken, bijscholen en opnieuw nieuw beginnen. Architect wordt transformatiemedewerker. Bakker wordt broodrobotregulateur. Computernerd is al weer op een andere planeet. Bankier wordt gedetineerde. Politici worden aan alle kanten gepasseerd, worden praatjesmakers in hun stamkroeg, die een eindeloos warrig betoog houden over een Barbapap-app.
Deze column is door Harry Zevenbergen uitgesproken tijdens het ADHD XX Ten minste houdbaar tot… op 7 april.
Recente reacties